9 Aralık 2015 Çarşamba

Commodore 64

www.mansurbilisim.com

Commodore 64

Commodore 64, tüm zamanların en çok satan kişisel bilgisayar (Home Computer) modeli. Ocak 1982'de Commodore Business Machines tarafından ilk olarak tanıtıldı. Genellikle C64 olarak ifade edilir. Bazen Commodore şirket logosuna benzetmek için C=64 olarak yazılır. CBM 64 (Commodore Business Machines Model number 64) ya da VIC-64 (bu isim bazı kullanıcılar, dergi yazarları, 3. parti reklamlar ve İsveç'teki Commodore tarafından kullanılır) olarak da bilinir. Ağustos 1982'de 595$ fiyat ile piyasaya sunuldu. Fiyatı 1983'ün sonlarında 200$'a kadar indirildi. 64 KB RAM belleğiyle, ses ve görüntü performansıyla o zamanların IBM uyumlu bilgisayarlarına göre daha üstün bir sistem sunuyordu. Commodore 64'ün yaşam süresi boyunca (1982'den 1994'e) toplamda yaklaşık olarak 17 milyon cihaz satıldı.

Commodore 64 için geliştirme araçları, ofis uygulamaları ve oyunları dahil yaklaşık 10.000 tane ticari yazılım hazırlandı. Ayrıca demoscene'in popüler olmasında önemli rol oynamıştır. C64, bugün hala bazı bilgisayar meraklıları tarafından kullanılıyor; ve emülatörler (fonksiyonelliği ve taklit başarı derecesi değişmekle beraber) sayesinde modern bilgisayarlarda (hatta akıllı telefonlarda) bu uygulamaların çalıştırılması sağlıyor.

Genellikle C64, 1980'li yılların bir simgesi olarak görülür. Örneğin Grand Theft Auto: Vice City adlı oyunun tanıtım görüntüsünde C64 ekranı belirir.
İçindekiler

•    1 Tarihi
o    1.1 Pazar savaşını kazanması
o    1.2 C64 ailesi
o    1.3 C64 klonları
•    2 C64 ve demoscene
•    3 Donanım
o    3.1 Grafik ve ses
o    3.2 Donanımda değişiklikler
o    3.3 Teknik özellikler
•    4 C64 Yazılımıyla ilgili notlar
•    5 Ayrıca bakınız
•    6 Dış bağlantılar
Tarihi

Commodore BASIC V2.0

Ocak 1981'de MOS Technology Inc. (C64'ün çip tasarımı yapan yan kuruluşu) yeni nesil video oyun konsollarında kullanılacak görüntü ve ses çipleri tasarlamak için bir proje başlattı. Görüntü için MOS Technology VIC-II isimli, ses için MOS Technology SID isimli çiplerin tasarım işlemleri Kasım 1981'de tamamlandı.

Daha sonra Commodore, Yashi Terakura tarafından tasarlanan yeni çipleri (Ultimax, Commodore Max Machine) kullanan bir oyun konsolu projesi başlattı. Sonunda, Japon piyasası için üretilen birkaç makineden sonra bu proje iptal edildi.

O sıralarda Robert Russell (VIC-20'nin sistem programcısı ve mimarı) ve Robert Yannes (SID'in tasarımcısı) bir ürün üzerinde çalışıyorlardı. VIC-20'nin devamı olan bu ürün, Al Charpentier'ın (VIC-II'nin tasarımcısı) ve Charles Winterble'ın (MOS Technology'nin yöneticisi) desteğiyle Commodore CEO'suna (Jack Tramiel) sunuldu. Tramiel, makinenin 64 KB RAM belleğinin olması gerektiği söyledi. Bu büyüklükteki DRAM'in o sıralar 100$ olmasına rağmen, O zamanla bu fiyatın kabul edilebilir bir seviyeye düşüceğini biliyordu. Kasım ayında Tramiel, 1982 elektronik fuarı (Consumer Electronics Show) ile aynı zamana rastlasın diye Ocak'ın ilk haftası için bir teslim tarihi koydu.

VIC-40 kod adlı bu ürün VIC-20'nin varisiydi. Bu çipi yapan takımda Robert Russell, Robert Yannes and David A. Ziembicki vardı. Takım, Noel ve Şükran Günü'nde bile bıkmadan çalıştıktan sonra dizayn, prototipler ve örnek yazılımlar fuar için zamanında bitirilmişti.
VIC-40 sunulacağı zaman ismi, o zamanki Commodore iş ürünleri ailesinde kullanılan isimlere (P128, B256) uyması için C64 olarak değiştirildi.

C64 etkileyici bir başlangıç yaptı. Üretim mühendisi David A. Ziembicki şöyle diyor : " Atari'ciler standımızda ağızları açık vaziyette duruyorlardı ve bunu 595$'a nasıl yapabildiniz diyorlardı". Cevap, Commodore'un MOS Technology'nin çip üretim tesislerine sahip olmasında saklıydı. Her bir C64'ün tahmini üretim maliyeti 135$ idi. Fakat ucuz üretim teknikleri üretim sorunlarıyla sonuçlandı. İlk zamanlardaki ürünlerin çoğunda bulanıklığa sebep olan görüntü sorunları vardı. Bu, alfanümerik karakterlerin okunmasını zorlaştırıyordu.
Pazar savaşını kazanması
Ağustos 1982’de rakiplerinin karşısına çıktı. Düşük ücreti ve gelişmiş donanımıyla kısa sürede birçok rakibini geride bıraktı. ABD'deki en büyük rakipleri Atari 8bit 400/800, IBM PC ve Apple II idi. Atari 400 ve 800 donanım bakımından C64'e bayağı benziyordu ama üretimi pahalıydı. IBM PC ve Apple II ailesinin en yeni ürünleri C64'den daha yüksek çözünürlük modlarına sahiptiler. Ama renk desteğinin zayıflığından dolayı nadiren kullanılıyorlardı. Sonuçta, uygulamada C64'ün 16 renkli grafik ve ses yetenekleri diğerleri geride bıraktı. Ama IBM PC ve Apple II, C64'de olmayan dahili genişletme slotlarına sahiptiler.
1982/83 yıllarında 4 makine de benzer hafıza konfigürasyonuna sahiptiler. Apple II+ 48K, IBM PC 64K, Atari 800 48K hafızaya sahipti. IBM PC ve Apple II 1200$'ın üzerinde, Atari 800 ise 900$ civarındaydı. Commodore'un başarısının anahtarlarından biri de pazarlama taktikleridir.
Commodore, C64'ü sadece yetkili satıcılar üzerinden değil, büyük mağazalarda, indirimli satış mağazalarında, oyuncakçı dükkânlarında da sattı. Kompozit video çıkışına sahip olduğu için özel bir monitöre gereksinim duymuyordu ve doğrudan televizyona bağlanabiliyordu. Bu özellik, Atari 2600 gibi oyun konsollarıyla da yarışabilmesine imkân sağlıyordu.
1984'de Commodore Commodore Plus/4 adlı modeli piyasaya sürdü. Plus/4 daha fazla rengi destekleyen bir görüntü ve BASIC'in daha yeni sürümünü (sürüm 3.5) sunuyordu. Ama Commodore, Plus/4'ü C64 ile uyumsuz yaparak büyük bir stratejik hata yapmıştı.
Birleşik Krallık'ta (UK), C64'ün en büyük rakipleri Sinclair ZX Spectrum ve Amstrad CPC 464 idi. C64'den birkaç ay önce üretilen Spectrum, düşük ücretiyle kısa sürede pazar lideri oldu. 1983'ün başlarında Spectrum 175£ iken C64 399£ idi. C64'ün Spectrum karşında işi zordu. Ama C64, 1980'lerin ikinci yarısında popülerlikte Spectrum ile rekabet edecekti ve Kasım 1990'da üretimine son verilen Spectrum'dan daha fazla yaşayacaktı.
Commodore birkaç kere C64’ün üretimine son vermeyi düşündü. Ama talepler yüzünden sonlandıramadı. 1988’de dünya çapında 1,5 milyon C64 satıyordu. 1990’da ABD’de taleplerin düşmesine rağmen İngiltere ve diğer Avrupa ülkelerinde popülerliğini korudu. Mart 1994 CeBIT (Hanover, Almanya) fuarında C64’ün üretiminin 1995’de durdurulacağı duyuruldu. Commodore, C64’ün disket sürücünü üretmenin C64’ün kendisini üretmekten daha pahalıya mal olduğunu söylüyordu. Tarihin 1995 olarak planlanmasına rağmen şirket 1 ay sonra Nisan 1994’de iflas etti.
C64 ailesi

Commodore SX-64 (sağ) ve Commodore Games System (sol).
1982’de Commodore, Commodore MAX Machine’i Japonya’da üretti. ABD’de buna Ultimax, Almanya’da ise VC-10 dendi. Max, sınırlı hesaplama kapasiteli bir oyun konsolu olarak tasarlanmıştı. Tutulmadığı için piyasaya çıkışından birkaç ay sonra üretimine son verildi.
1984’de C64’ün taşınabilir sürümü SX-64 üretildi. SX-64, ilk tam renkli taşınabilir bilgisayardı. 5 inçlik (127 mm) bir CRT ekrana ve 1541 disket sürücüsüne sahipti. Kaset konnektörü yoktu.

Commodore 64C, 1541-II disket sürücü ve 1084S RGB monitör (1986)
1986 : Commodore 64C (C64C) üretildi. İşlevsellik bakımından C64’ün aynısıydı. Ama kasası yeniden tasarlanmıştı. SID, VIC ve I/O çiplerinin çekirdek voltajı 12’den 5’e düşürülmüş yeni sürümleri kullanılmıştı. Daha sonra daha ufak olan 1541-II ve 800KB 3,5” lik 1581 disket sürücüleri üretildi.
1990 : C64, C64 Games System (C64GS) denen oyun konsolu şeklinde üretildi. C64C’nin anakartına yapılan ufak bir modifikasyonla kartuşları yukarıdan takılabilecek hale getirildi. ROM’da da değişiklik yapılmıştı. Böylece cihaz açıldığında BASIC yorumlayıcısı yerine kullanıcının kartuş takmasını söyleyen uyarı geliyordu. C64GS, Commodore için diğer bir ticari başarısızlıktı. Avrupa’nın dışında hiç piyasa sürülmedi.

C64’ün gelişmiş varisi Commodore 65 (C64DX) projesi başlatıldı. Ama 1991’de Commodore’un yönetici Irving Gould tarafından proje iptal edildi. C65’in teknik özellikleri 8 bitlik bir bilgisayara göre gayet iyiydi. Örneğin OCS tabanlı Amiga’lar sadece 64 renk gösterebilirken, C65 256 renk gösterebiliyordu.

C64 klonları

C64’ün piyasadan çekilmesinden 10 yıl sonra 2004’ün ortalarında PC üreticisi Tulip Computers BV, C64 Direct-to-TV (C64DTV) isimli cihazı duyurdu. ROM’unda 30 oyun bulunan joystick’li bir C64 idi. Jeri Ellsworth tarafından tasarlandı. ABD’de QVC’de 2004 tatil sezonu için tanıtıldı. Bazı kullanıcılar bu ürüne, 1541 disket sürücü, ikinci bir joystick ve klavye takarak C64’e benzettiler.
C64 fanları hala Ethernet kartları, Flash kart arabirimleri gibi yeni donanımlar geliştiriyor.

C64 ve demoscene

C64 üretildiğinde onun grafik ve ses yetenekleriyle boy ölçüşebilecek tek bilgisayar 8 bitlik Atari ailesiydi. O zamanlar IBM bilgisayarlar sadece yazı tabanlı yeşil ekran monitörlere ve biplerden oluşan seslere sahipti.

Dönemin ünlü oyun firmaları ardı arkasına Commodore 64 için oyunlar piyasaya sürmekteyken bazı yetenekli gençler bu büyük firmaların yayınladığı oyun ve programları "crack" edip piyasa sürmeyi başarıyordu. Bu gençler zamanla bir araya gelip gruplar oluşturdular.Oluşturdukları gruplar oyun ve programları kopyalamak dışında programcılık yeteneklerini ve yaratıcılıklarını "demo" denilen kendi yazdıkları görsel işitsel öğeler barındıran programlarla insanlarla paylaşmaya başladılar. Günümüzde Fairlight, Crest, TRSI, Triad gibi demo grupları halen aktif olarak C64 platformunda demo yapan gruplar arasındadır.Türkiye'de ise Bronx, Clique gibi gruplar Türkiye'de "demoscene" alt kültürünün oluşmasına yardımcı olmuşlardır.

Gelişmiş grafik ve sesinden dolayı Demoscene isimli bilgisayar alt kültürünün yaratıcısı olarak görülür. 16 bitlik Atari ST ve Commodore Amiga 1985’de çıktığında, C64, demo programcıları arasında zirvedeki yerini kaybetti. Ama 1990’ların başına kadar popülerliğini sürdürdü.
2000’li yıllarda C64 hala bir demo makinesi olarak kullanılıyor. Özellikle müzik için (ses çipi PC’ler için özel ses kartlarında bile kullanıldı). Ne yazık ki PAL ve NTSC modlu C64’ler arasındaki farklar uyumluluk problemi yarattı. Demo’ların büyük çoğunluğu yalnız PAL makinelerde çalışır.

Donanım Grafik ve ses

C64, 8 bitlik 6510 mikroişlemcisini kullanır. Bu işlemci 6502’den temel farkı 6 bitlik dahili I/O portu eklenmiş olmasıydı.

64KB RAM’e sahiptir. Bunun 38 KB’ını Commodore BASIC 2.0 kullanır. Ancak, istenildiğinde Commodore BASIC 2.0 'ın kullandığı RAM alanını da kullanmak mümkündür.
Grafik çipi VIC-II 16 renk, 8 sprite desteği (yazılım teknikleriyle arttırmak mümkün) ve 2 bitmap grafik modu sunuyordu. Standart text modunda 40 kolon destekleniyordu.

Ses çipi SID, her biri kendi ADSR envelope üreticisine ve çeşitli dalga formları, ring modülasyonu, filtre özelliklerine sahip 3 kanal içeriyordu. Zamanına göre oldukça gelişmiş bir model olan bu çip Bob Yannes tarafından tasarlanmıştı. Yannes diğer bilgisayar ses çiplerini “ilkel...belli ki müzik hakkında hiçbir şey bilmeyenler tarafından tasarlanmış” diyerek eleştiriyordu.

SID çipinin 2 sürümü vardır. İlk sürüm tüm orijinal breadbox C64’lerde, C64C’nin ilk sürümlerinde ve Commodore 128’de bulunan 6581 çipidir. Daha sonra 1987’de 8580 çipiyle değiştirildi. 6581’deki ses daha temizdi. Bu yüzden birçok C64 fanı hala onun sesini tercih ediyor. 6581 ve 8580 arasındaki ana fark voltaj beslemesiydi. 6581 12v kullanırken 8580 9v kullanıyordu.
SID çipinin meraklıları tarafından unutulamayan kendine has bir sesi vardır. 1999’da İsveçli firma Elektron, 6581 çipini kullanan SidStation isimli synthesizer modülünü üretti. Birkaç grup bu cihazı müziklerinde kullanıyor.

Donanımda değişiklikler

Üretim maliyetinin düşürülmesi Commodore’un sıkı rekabet içinde hayatta kalabilmesi için çok önemliydi. C64’ün orijinal anakartında önemli değişiklikler yapıldı. VIC-II, SID ve PLA çiplerinin yerleri değişti. Diyot, direnç gibi devre elemanlarının sayısı azaltılarak maliyet düşürüldü. Böylece devrenin boyutları da ufaldı.

C64 harici bir güç kaynağı kullanıyordu. Bu sayede kasanın ufak olmasını sağlayan güç kaynağı C64’ün güç gereksinimlerini ancak karşılıyordu. Aşırı ısınmadan zarar görebilen bu güç kaynağının yerine bazı kullanıcılar daha güçlü, daha iyi soğutmalı üçüncü parti güç kaynakları satın alıyorlardı. 1541-II ve 1581 disk sürücüleri kendi güç kaynaklarıyla geliyorlardı. Sonraki yıllarda ek RAM üniteleri eklendiğinde üçüncü parti güç kaynakları daha önemli hale geldi.

Teknik özellikler

•    Mikroişlemci :

o    MOS Technology 6510/8500
o    Saat hızı : 1.023 MHz (NTSC), 0.985 MHz (PAL)

•    Video :

o    MOS Technology VIC-II 6567/8567 (NTSC), 6569/8569 (PAL)
o    16 renk
o    Yazı modu : 40 sütun 25 satır. 256 kullanıcı tanımlı karakter (8×8 piksel ya da çoklu renk modunda 4×8 piksel)
o    Bitmap modu : 320×200 ve 160×200 (Çok renkli modda yatay çözünürlük yarıya düşer)
o    8 tane 24×21 piksellik sprite desteği (çoklu renk modunda 12×21 piksellik)

•    Ses :

o    MOS Technology 6581/8580 SID
o    Programlanabilir ADSR üreticili 3 kanal ses sentezleyici
o    8 oktav
o    4 dalga formu : üçgen, testere dişi, darbe, gürültü.
o    Osilatör senkronizasyonu, ring modülasyonu
o    Programlanabilir filtreler : Yüksek geçiren, alçak geçiren, ara geçiren, ara durduran

•    Giriş/Çıkış :

o    2 tane 6526 Kompleks arabirim adaptörü
o    16 bit paralel giriş/çıkış
o    8 bit seri giriş/çıkış

•    RAM :

o    38 KB’ı gömülü BASIC için kullanılan 64 KB bellek
o    1000 byte renk belleği
o    Commodore 1764 256 KB RAM Expansion Unit (REU) ile 320 KB’a kadar genişleme özelliği

•    ROM:

o    20 KB (8 KB BASIC 2.0; 8 KB KERNAL; 4 KB karakter üretici)

•    Giriş/Çıkış portları  :

o    8 pinli DIN konnektörü : Kompozit video çıkışı, ayrı Y/C çıkışları ve ses giriş/çıkışları içindir. (Bazı eski C64’lerde 5 pinlik DIN konnektörü bulunur. Bunlarda Y/C çıkışları yoktur)
o    Tümleşik RF modülatör, RCA konnektörü üzerinden anten çıkışı
o    2 tane DE9M oyun kontrolcü portu. Atari 2600 kontrolcüleriyle uyumludur. Bu port için kullanılan diğer aygıtlar: dijital joystick, analog paddle, light pen, Commodore 1351 mouse.
o    Kartuş slotu.
o    Teyp ünitesi için PET-type Datassette arabirimi.
o    Kullanıcı portu
o    CBM yazıcılar ve disket sürücüleri için 6 pinli DIN konnektörü

•    Güç Kaynağı :

o    Makineye 7 pinlik DIN konnektörü ile bağlanan harici 5V DC ve 9V AC güç kaynağı
C64 Yazılımıyla ilgili notlar

C64 ekran koruyucu

C64’e gömülü olarak gelen BASIC V2 bazı durumlarda çökebiliyordu : PRINT””+-x (x herhangi bir tamsayı) komutunun çalıştırılması, başlangıç satır numarası 350720, 353279 sayıları arasında olan BASIC programlarını yaratma denemeleri.
C64’de sürpriz yumurta (Easter Egg) ya da ekran koruyucu denebilecek bir durum vardı. RUN/STOP ve RESTORE tuşlarına birlikte bastıktan ve POKE781,96:SYS58251 satırını girdikten sonra aktif oluyor.

VIC çipinin ekranın üst,alt ve yanlarında kenarlık göstermesini engellemek donanım register’larında yapılacak değişiklik ile mümkün.

 www.mansurbilisim.com

Casus yazılım



Casus yazılım veya spyware (İngilizce spy ve software sözcüklerinden), başlıca kötücül yazılım (malware) türlerinden biridir. Casus yazılımların sanıldığından da yaygın olduğu aşağıdaki birkaç istatistikte de görülmektedir.
  • Geniş bant bağlantısı olan bilgisayarların yaklaşık %90’ında casus yazılım bulunduğu tahmin edilmektedir (Scott Culp, Microsoft).
  • Casus yazılımlar bütün Windows uygulama çökmelerinin üçte birinden sorumludur (Scott Culp, Microsoft).
  • 2003 yılında virüslerin iş dünyasına verdiği zarar yaklaşık 55 milyar ABD $’dır (TrendMicro).
  • 3 milyon işyeri bilgisayarının ele alındığı bir araştırmada, bilgisayarlar üzerinde 83 milyon casus yazılım saptandı (Gartner Group, Eylül 2004).
Casus yazılım, kullanıcılara ait önemli bilgilerin ve kullanıcının yaptığı işlemlerin, kullanıcının bilgisi olmadan toplanmasını ve bu bilgilerin kötü niyetli kişilere gönderilmesini sağlayan yazılım olarak tanımlanır. [1]
Bazı kaynaklarda dar manada "snoopware" (burun sokan yazılım) olarak da adlandırılan casus yazılımlar, diğer kötücül yazılımlara göre özellikle İnternet kullanıcıları tarafından sistemlere farkında olmadan bulaştırılmaktadırlar. [2]
Casus yazılımlar, virüs ve solucanlardan farklı olarak hedef sisteme bir kez bulaştıktan sonra kendi kopyasını oluşturarak daha fazla yayılmaya ihtiyaç duymazlar. Casus yazılımın amacı kurban olarak seçilen sistem üzerinde gizli kalarak istenen bilgileri toplamaktır. Bu bilgi kimi zaman bir kredi kartı numarası gibi önemli bir bilgi bile olabilir. Bunun dışında, Ticari firmalar İnternet üzerindeki kullanıcı alışkanlıklarını saptamak amacıyla casus yazılımları İnternet üzerinde yayabilmektedirler.
Kullanıcıların haberi olmadan sistemlere bulaşabilen casus yazılımlar, kişisel gizliliğe karşı gerçekleştirilen en önemli saldırılardan biridir.
Casus yazılımların sistemlere bulaşma teknikleri kullanıcılar tarafından çok iyi bilinmelidir. Bilgi ve bilgisayar güvenliğini sağlamada en önemli tedbirlerin başında gelen, bilgisayar sisteminin, yama ve güncellemelerle sürekli güncel tutulması ve İnternet üzerinde bilinmeyen programların indirilip, çalıştırılmaması gibi önlemler casus yazılımlara karşı da korunma sağlayacaktır. Bunun dışında nasıl virüslere karşı virüs korunma yazılımları kullanılıyorsa; son zamanlarda gelişme gösteren casussavar yazılım (antispyware) ürünleri de bilgisayarların vazgeçilmez araçları olarak casus yazılımlara karşı sistemlere kurulup en güncel halleri ile kullanılmalıdır.
Çok sık rastlanan bir yanılgılardan biri de, virüs korunma programı bulunan bir bilgisayar sisteminin bütün kötücül ve casus yazılımlara karşı da korunma sağlayacağının sanılmasıdır. Virüs korunma programları elbette çok önemlidir ama bu çalışmada gözler önüne serildiği gibi sayısız kötücül ve casus yazılıma karşı ancak casus savar yazılımları ile baş edilebilir.

7 Kasım 2015 Cumartesi

LİNUX TARİHİ

www.mansurbilisim.com

Linux, Linus Torvalds adında Finlandiyalı bir bilgisayar mühendisinin 1991 yılında Helsinki Üniversitesi'nde bir öğrenci iken Intel'in yeni işlemcisi 80386nın korumalı mod mimarisini denemek üzere geliştirmeye başladığı Unix (aslen Minix) tabanlı bir işletim sistemi çekirdeğidir. Bilinenin aksine Linux bir işletim sistemi değil işletim sistemi çekirdeğidir. Yani Linux, Linux dağıtımlarının bel kemiğini oluşturmaktadır. İnternette yaptığı duyuru sonucunda tüm dünyadan birçok programcının da desteği ile hızla gelişmiş ve halen aynı destek ile gelişmekte olan açık kaynak kodlu, özgür bir yazılımdır. Hızlı bir sürecin sonunda Linus'un geliştirdiği çekirdek, GNU hareketinin bir meyvesi ve aynı zamanda taşıyıcısı haline gelmiştir. GNU için yazılmış özgür yazılımlar çok kısa süre içerisinde Linux çekirdeği ile uyumlu çalışabilecek hale getirilmiş ve ortaya güçlü, kararlı, esnekve açık kaynak kodlu bir işletim sistemi çıkmıştır. GNU/Linux olarak anılması gereken işletim sistemi zaman içerisinde telaffuz kolaylıklarından ötürü Linux olarak anılmaya başlanmıştır. Linux hem güvenli olması hem de ekonomik olmasından ötürü ilerleyen yıllarda popülerliği artarak hayatımızda daha önemli hale gelecektir. Açık kodlu bir yazılım olan Linux özgür gelişimi, yaratıcılığı ve bağımsız ilerlemeyi desteklemekte ve bilişim dünyasından destek görmektedir.

Kullanım Alanı
Açık kaynaklı olması çekirdek yapı üzerine uygulama geliştirmeyi kolaylaştırmaktadır. Ve bundan dolayı Linux farklı amaçlar dahilinde kullanılır. Cep telefonlarında, PDA'larda, Laptoplarda, Notebooklarda, Masaüstü Bilgisayarlarda ve Sunucularda kullanımı yaygındır. Her amaç için farklı bir Linux dağıtımı bulmak mümkündür. Ev kullanıcıları için SUSE, Ubuntu, Mandriva , Pardus gibi dağıtımlar yaygınken, sunucularda Fedora, Centos, Debian daha yaygın olup ayrıca eğitim için Edubuntu gibi dağıtımlar da bulmak mümkündür.

Destek Olan Kuruluşlar
Şu anda neredeyse tüm üniversite bilgi işlem merkezleri, bunların yanında Google, NASA, IBM, Yahoo, HP, Boeing, HSBC, CitiBank, SonyEricsson, Nokia, Siemens, Samsung, General Motors, Hyun, Oracle, EToys, Tübitak,Troll Tech., Novell, Boradjani Corp. gibi çok büyük kuruluşlar Linux kullanmakta ve bir şekilde özgür yazılımlara destek olmaktadırlar.

Ruby Kurulumu

www.mansurbilisim.com

OSX

Eğer Mac OSX kullanıyorsanız ilk etapta hiçbir şeye ihtiyacınız yok, çünkü Mac OSX'de Ruby hazır kurulu olarak geliyor.
OSX Mavericks (10.9.4) Ruby sürümü : ruby 2.1.0p0 (2013-12-25 revision 44422) [x86_64-darwin13.0]

Linux

Debian ve Ubuntu kullanan okuyucularımız
sudo apt-get install ruby # ya da
sudo aptitude install ruby
CentOS, Fedora, ya da RedHat kullananlar:
sudo yum install ruby
Gentoo kullananlar;
sudo emerge dev-lang/ruby

Kaynaktan Kurulum

Ruby'nin sitesinden tar dosyasını indirip;
./configure
make
sudo make install
şeklinde de kurulum yapabilirsiniz.

Windows

Bu siteden özel Windows için hazırlanmış Ruby kurulum paketini indirip klasik "next" > "next" diyerek kurulum yapabilirsiniz.

Ruby Versiyon Yöneticileri

Bazen, kullandığınız hazır kütüphanelerin destekledikleri Ruby versiyonlarındaki kısıtlamalar ya da kişisel tercihiniz gibi, farklı nedenlerle birden fazla Ruby sürümü ile çalışmak isteyebilirsiniz. Projelerinizden biri, örneğin ruby 1.9.3 kullanırken, diğer bir projeniz ruby 2.1.0 kullanıyor olabilir. Bu anlarda kullandığınız Ruby versiyonunu kolayca değiştirmek, aslında aktive etmek de diyebiliriz, için 2 adet popüler versiyon yöneticisi bulunmaktadır.

Rbenv

Rbenv meşhur 37 Signals'ın. Aslında orada çalışan Sam Stephenson tarafından geliştirilmiş bir araç.
Eğer OSX ve Homebrew kullanıyorsanız kurulum çok kolay:
brew install rbenv ruby-build
Eğer farklı bir işletim sistemi kullanıyorsanız (Linux/Unix tabanlı)
git clone https://github.com/sstephenson/rbenv.git ~/.rbenv

# sonra PATH'e ekleyin
export PATH="$HOME/.rbenv/bin:$PATH"

# açılışa bunuda ekleyin
# hangisini kullanıyorsanız (.bashrc, .profile ya da .bash_profile)
eval "$(rbenv init -)"
Kurulumdan sonra istediğini Ruby versiyonu için;
# kurulabilecek versiyonları göster
rbenv install -l

# ruby 2.1.1'i kuralım
rbenv install 2.1.1
Kurulan Ruby'i
  • Sistem genelinde rbenv global
  • Sadece bulunduğumuz dizin içinde (Uygulamaya Özel) rbenv local
  • Anlık, sadece Shell'de rbenv shell
aktive etme opsiyonlarımız var. Örneğin proje dizinin içine .ruby-version dosyası koyar ve içine de hangi versiyonu kullandığımızı yazarsak o dizine geçtiğimiz an Ruby versiyonu değişir.
Yani A projesinde versiyon 2.1.1, B projesinde version 1.9.3 kullanmak için;
cd ~/projelerim/A/
echo "1.9.3" > .ruby-version

cd ~/projelerim/B/
echo "2.1.1" > .ruby-version

# bakalım hangi versiyonu aktive etmişiz?
rbenv version

RVM

Adından da anlaşılacağı gibi Ruby Version Manager yani RVM de aynı Rbenv gibi Ruby versiyonlarını kolay yönetmeyi sağlıyor. Ruby dünyasından Rbenv'ciler ve RVM'ciler olarak iki kanat olduğunu söyleyebilirim.
Kurulumu da zor değil:
gpg --keyserver hkp://keys.gnupg.net --recv-keys D39DC0E3
\curl -sSL https://get.rvm.io | bash -s stable
Rbenv'den en büyük farklığı Gem Set yani proje bazlı Ruby paketi yönetimi özelliği.
Ben Rbenv'ci olduğum için RVM kullanmıyorum. Özellikle yeni başlayanlar için RVM'i öneriyorum, Rbenv'e göre daha kolay kurulumu ve kullanımı var.

www.mansurbilisim.com

Ruby Hakkında

www.mansurbilisim.com

1990'lı yılların ortalarında (1995) Yukuhiro "Matz" Matsumoto tarafından geliştirilen Ruby, günümüzde en çok kullanılan açık-kaynak yazılımların başında geliyor.
Üretkenlik (az kod, çok iş) ve basitliğe odaklı, dinamik, açık-kaynak programlama dili. Okuması ve yazması kolay, anlaşılabilir nitelikte!
Dilin en büyük esin kaynakları tabii ki yine varolan diller. Bunlar; Perl, Smalltalk, Eiffel, Ada ve Lisp dilleri.
İlk kararlı (stable) sürümü 1995'de yayınlanan Ruby'nin geliştiricilerin tam anlamıyla dikkatini çekmesi 2006 yılına kadar sürdü. Keza ilk versiyonları gerçekten çok yavaş ve sıkıntılıydı.
Ruby en büyük patlamasını Ruby on Rails framework'ü ile yaptı. Danimarkalı yazılımcı @dhh'in (David Heinemeier Hansson) yayınladığı bu framework ne yazık ki Ruby dilinin önüne bile geçti.
Kitabı yazdığım an itibariyle (13 Temmuz 2014, Pazar) Ruby'nin en son sürümü 2.1.2 (Stabil sürüm)
  • Güncelleme: Ruby versiyon 2.1.3 oldu. (26 Ekim 2014, Pazar)
  • Güncelleme: Ruby versiyon 2.1.5 oldu. (6 Aralık 2014, Pazar)
  • Güncelleme: Ruby versiyon 2.2.0 oldu. (25 Aralık 2014)
  • Güncelleme: Ruby versiyon 2.2.1 oldu. (3 Mart 2015)
  • Güncelleme: Ruby versiyon 2.2.2 oldu. (1 Mayıs 2015)
Ruby'nin en önemli özelliği her şeyin bir nesne yani Object olmasıdır. Nesneyi bir tür paket / kutu gibi düşünebilirsiniz. Doğal olarak, Object yani nesne olan bir şeyin, action'ları / method'ları da olur.
Ruby'nin yaratıcısı Matz şöyle demiş:
Perl dilinden daha güçlü, Python dilinden daha object-oriented bir script dili olmasını istedim.
Pek çok programlama dilinde sayılar primitive (ilkel/basit) tiplerdir, nesne değildirler. Halbuki Ruby'de sayılar dahil herşey nesnedir. Yani sayının method'ları vardır :)
Örnek
class Numeric
  def topla(x)
    self.+(x)
  end
end

5.topla(6)  # => 11
5.topla(16) # => 21
Sayılara (yani Numeric tipine) topla diye bir method ekledik...
Block ve Mixin ise Ruby'nin yine öne çıkan özelliklerindendir. Block denen şey aslında closure'dur. Herhangi bir method'a block takılabilir:
search_engines = %w[Google Yahoo MSN].map do |engine|
  "http://www." + engine.downcase + ".com"
end

search_engines # => ["http://www.google.com", "http://www.yahoo.com", "http://www.msn.com"]
Bu örnekte %w string'i boşluklarından ayırarak bir array (dizi) formatına çeviri. Yani sonuçta %w[Google Yahoo MSN] dediğimizde elimize ["Google", "Yahoo", "MSN"] dizisi gelir. map metodu bize bu diziden bir Enumarator dönecektir ve do/end kısmı ise bizim block kısmımızdır. Bu konuda daha açıklayıcı bilgiyi 3. bölümdeki Bloklar başlığı altında bulacaksınız.
Ruby'de bir Class (sınıf) sadece tek bir sınıftan türeyebilir. Yani A class'ı B'den türer ama aynı anda hem B'den hem C'den türeyemez. Bu Python'da mümkün olan bir şeydir. Ruby'de ise bunun üstesinden gelmek için class'lar Module'leri kullanır. Bir Class N tane Module içerebilir, işte bu tür nesnelere Mixin denir:
class MyArray
  include Enumerable
end
Ortak kullanılacak metodları ya da değişkenleri ayrı bir Module olarak tasarlayıp, gerektiği yerde include ederek Class + Module karışımından oluşan Mixin'ler ortaya çıkar.
Diğer dillerdeki gibi Exception Handling, Garbage Collector özelliklerinin yanı sıra, C-Extension'ı yazmak diğer dillere göre daha kolaydır. İşletim sisteminden bağımsız threading imkanı sunmaktadır. Pek çok işletim sisteminde Ruby kullanmak mümkündür: Linux / Unix / Mac OS X / Windows / DOS / BeOS / OS/2 gibi...
Ruby'den türemiş farklı Ruby uygulamaları da var:
JRuby, Rubinius, MacRuby, mruby, IronRuby, MagLev, Cardinal
Son olarak, Test Driven Development yani test'le yürüyen geliştirme mentalitesinin en iyi oturduğunu düşündüğüm dillerden biri Ruby'dir. Çok güzel test kütüphaneleri var ve nasıl kullanabileceğimize dair tonlarca blog/video sitesi de mevcut!

www.mansurbilisim.com

6 Kasım 2015 Cuma

Windows'un Tarihi

www.mansurbilisim.com

1975–1981: Microsoft için düğmeye basıldı

Microsoft kurucu ortakları Paul Allen (solda) ve Bill Gates'in etrafı bilgisayarlarla çevrili
Microsoft kurucu ortakları Paul Allen (solda) ve Bill Gates
1970'ler. Ofislerimizde daktilo kullanıyorduk. Bir belgenin kopyasını almamız gerektiğinde, teksir makinesi veya karbon kağıdı kullanıyorduk. Çok az kişinin mikrobilgisayarlardan haberi vardı, ancak iki bilgisayar meraklısı genç, Bill Gates ve Paul Allen kişisel bilgisayarların geleceğe açılan bir kapı olduğunu gördü.
1975'te Gates ve Allen Microsoft adında bir ortaklık kurdu. Yeni başlayan çoğu şirkette olduğu gibi Microsoft da işe küçük atılımlarla başladı, ancak vizyonu çok genişti. İleride her masaüstünde ve her evde bir bilgisayar olacağını öngörüyorlardı. Takip eden yıllarda, Microsoft çalışma yöntemlerimizi değiştirmeye başladı.

MS-DOS'un doğuşu

Haziran 1980'de, Gates ve Allen, şirketin yönetimine yardım etmesi için Gates'in Harvard'dan sınıf arkadaşı olan Steve Ballmer'ı görevlendirdi. Sonraki ay IBM, "Chess" kod adlı bir proje için Microsoft ile temas kurdu. Bunun üzerine Microsoft, bilgisayar donanımını yöneten veya çalıştıran ve bilgisayar donanımı ile sözcük işlemci gibi programlar arasındaki boşluğu kapatan bir yazılıma, yeni bir işletim sistemine odaklandı. İşletim sistemi, bilgisayar programlarının çalışması için bir temel oluşturacaktı. Bu yeni işletim sistemlerine "MS-DOS" adını verdiler.
1981'de MS-DOS kullanan IBM kişisel bilgisayarları piyasaya çıktığında, dünya tamamen yeni bir dil ile tanışıyordu. "C:" ve bunun gibi şifreli komutları yazmak çalışma hayatımızın bir parçası haline geldi. Kullanıcılar ters eğik çizgi (\) tuşunu keşfetti.
MS-DOS çok etkili olmuştu, ancak çoğu insan için anlaşılması oldukça zordu. İşletim sistemi geliştirmenin daha iyi bir yöntemi olmalıydı.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: MS-DOS, Microsoft Disk Operating System'ın (Disk İşletim Sistemi) kısaltmasıdır. 

1982–1985: İşte Windows 1.0

Windows 1.0masaüstü
Windows 1.0masaüstü
Microsoft , yeni bir işletim sisteminin ilk sürümü üzerinde çalışmaya başladı. Projenin kod adı Arabirim Yöneticisi'ydi ve piyasaya çıktından sonra da bu adın kullanılması düşünülüyordu, ancak daha sonra Windows'un kullanılmasına karar verildi, çünkü bu ad yeni sistemin temel bir özelliği olan kutular ve bilgisayar "pencereleri" için çok uygundu. Windows ilk kez 1983'te duyuruldu, ancak geliştirilmesi daha uzun sürdü. Sürece şüpheyle yaklaşanlar bu çalışma için "içi boş" yakıştırmasında bulunuyordu.
İlk açıklamadan iki yıl sonra, 20 Kasım 1985'te Microsoft, Windows 1.0'u piyasaya sürdü. Artık MS-DOS komutları yazmak yerine, bir fareyi hareket ettirerek ve tıklatarak ekranlar ya da "pencereler" arasında gitmek istediğiniz yere ulaşabiliyordunuz. Bill Gates, "Ciddi bilgisayar kullanıcıları için geliştirilen eşsiz bir yazılım" açıklamasını yapıyordu.
Tam paketli Windows 1.0
Tam paketli Windows 1.0
Bu yeni işletim sisteminde programların kullanılmasını kolaylaştıran açılan menüler, kaydırma çubukları, simgeler ve iletişim kutuları vardı. Çıkış yapmaya ve yeniden başlatmaya gerek kalmadan programlar arasında geçiş yapılabiliyordu. Windows 1.0 MS-DOS dosya yönetimi, Paint, Windows Writer, Not Defteri, Hesap Makinesi ve günlük faaliyetlerinizi yönetmenize yardım eden takvim, kart dosyası ve saat gibi çeşitli programlarla piyasa sürüldü. Hatta içinde Reversi adında bir oyun bile vardı.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Disketleri ve kilobaytları hatırlar mısınız? Windows 1.0, minimum 256 kilobayt (KB), iki çift taraflı disket sürücüsü ve bir grafik bağdaştırıcı kartı gerektiriyordu. Birden çok program çalıştırılırken ya da DOS 3.0 veya daha yükseği kullanılırken bir sabit disk ve 512 KB bellek gerekiyordu. 

1987–1990: Windows 2.0–2.11—Daha çok pencere, daha fazla hız

Windows 2.0masaüstü
Windows 2.0masaüstü
Windows 2.0 kutusu
Windows 2.0
9 Aralık 1987'de Microsoft, masaüstü simgeleri ve genişletilmiş belleği olan Windows 2.0'ı yayımladı. Geliştirilmiş grafik desteğiyle pencereler üst üste gelebiliyordu, ekran düzeni kontrol edilebiliyor ve çalışmayı hızlandıran klavye kısayolları kullanılabiliyordu. Bazı yazılım geliştiricileri, bu sürüm için ilk Windows tabanlı programlarını geliştirdi.
Windows 2.0, Intel 286 işlemci için geliştirilmişti. Intel 386 işlemci piyasaya sürüldüğünde, Windows/386 genişletilmiş bellek özelliklerinden yararlandı. Sonraki Windows sürümleri kişisel bilgisayarın hızını, güvenilirliğini ve kullanılabilirliğini geliştirdi.
1988'de Microsoft satışlara göre dünyanın en büyük kişisel bilgisayar yazılım firması haline geldi. Bilgisayarlar, ofis çalışanları için günlük hayatlarının bir parçası haline gelmeye başlamıştı.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Denetim Masası ilk kez Windows 2.0'da kullanılmaya başlandı. 

1990–1994: Windows 3.0–Windows NT—Grafiklerin ortaya çıkışı

Windows 3.0masaüstü
Windows 3.0masaüstü

Windows 3.0

22 Mayıs 1990 tarihinde, Microsoft tarafından Windows 3.0'ın ve hemen ardından, 1992 yılında, Windows 3.1'in tanıtımı yapıldı. İlk iki yıl bu iki sürüm toplam 10 milyon kopya satarak o güne kadar en çok kullanılan Windows işletim sistemi oldular. Bu başarı, Microsoft'un planlarını gözden geçirmesine neden oldu. Sanal Bellek görsel grafikleri geliştirdi. 1990'da Windows, daha sonra yayımlanacak sürümlerine benzemeye başladı.
Artık Windows daha iyi bir performansa, 16 renkli gelişmiş grafiklere ve simgelere sahipti. 386 kişisel bilgisayarlar, Windows 3.0'ın popülerliğini arttırdı. Intel 386 işlemci için tam destek sunan bu işletim sistemiyle programlar daha hızlı çalışmaya başladı. Program Yöneticisi, Dosya Yöneticisi ve Yazdırma Yöneticisi ilk kez Windows 3.0'da kullanıldı.
Bill Gates yeni yayımlanan Windows 3.0'ı tanıtıyor
Bill Gates yeni yayımlanan Windows 3.0'ı tanıtıyor
Windows, büyük kutularda uzun kullanma kılavuzlarıyla satılan disketlerle yükleniyordu.
Windows 3.0'ın popülerliği yeni Windows yazılım geliştirme setinin (SDK) yayımlanmasıyla arttı; bu set yazılım geliştiricilerinin program geliştirmeye daha fazla, cihaz sürücüleri geliştirmeye daha az odaklanmasını sağlıyordu.
Windows, evlerde ve ofislerde daha çok kullanılmaya başladı ve artık Solitaire, Hearts ve Mayın Tarlası gibi oyunlar da içeriyordu. Bir reklam: "Artık vakit öldürmek için Windows 3.0'ın inanılmaz gücünü kullanabilirsiniz."
Windows for Workgroups 3.11, eşler arası çalışma grubu ve etki alanı ağ desteği sunuyordu ve kişisel bilgisayarlar ilk kez istemci/sunucu bilgi işlem teknolojisinin ayrılmaz bir parçası haline geldi.

Windows NT

Windows NT 27 Temmuz 1993'te piyasaya sürüldüğünde, Microsoft önemli bir dönemece ulaşmış oluyordu: 1980'lerin sonunda başlayan sıfırdan gelişmiş yeni bir işletim sistemi oluşturma projesi. Bill Gates, "Windows NT, şirketlerin işyerinde bilgisayar gereksinimleri için kullandıkları çözümlere yönelik temel bir değişimi temsil ediyor" diyordu.
Windows 3.1'in aksine Windows NT 3.1 32 bit işletim sistemiydi, böylece en son teknoloji ürünü mühendislik ve bilim programlarını destekleyen stratejik bir iş platformu haline geliyordu.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Windows NT'yi geliştiren grup ilk olarak "Portable Systems" ekibi adıyla anılıyordu.
 

1995–1998: Windows 95—Kişisel bilgisayar rüşdünü ispat etti (İnternet de unutulmamalı)

Windows 95masaüstü
Windows 95masaüstü
24 Ağustos 1995'te Microsoft, Windows 95'i piyasaya sürdü ve bu işletim sistemi ilk beş haftada 7 milyon kopya sattı. Bu, Microsoft'un çıkışıyla ilgili en çok reklam yaptığı işletim sistemiydi. Televizyon reklamlarında Rolling Stones'un "Start Me Up" şarkısıyla beraber yeni Başlat düğmesinin resimleri görünüyordu. Basın bülteni basit bir cümleyle başlıyordu: "Geldi"
Bu devir faks/modemler, e-posta, yeni çevrimiçi dünya ve baş döndürücü multimedya oyunlarıyla eğitim amaçlı yazılımlar devriydi. Windows 95'in yerleşik İnternet desteği, çevirmeli ağı, donanımı ve yazılımı yüklemeyi kolaylaştıran yeni Tak ve Kullan özellikleri vardı. 32 bit işletim sistemi, gelişmiş multimedya özellikleri, mobil bilgisayarlar için daha güçlü özellikler ve entegre ağ da sunuyordu.
Lansman gününde Bill Gates Windows 95'i tanıtıyor
Lansman günü: Bill Gates Windows 95'i tanıtıyor
Windows 95 yayımlandığında, dünyadaki kişisel bilgisayarların yüzde 80'inde önceki Windows ve MS-DOS işletim sistemleri kullanılıyordu. Windows 95, bu işletim sistemleri için bir yükseltmeydi. Windows 95'i kullanmak için 386DX veya üzeri bir işlemci (486 öneriliyordu) ve en az 4 MB RAM (8 MB RAM öneriliyordu) gerekiyordu. Hem disket, hem de CD-ROM biçimi için yükseltme sürümleri mevcuttu. 12 dilde sunulmuştu.
Windows 95 , Başlat menüsü, görev çubuğu ve her pencerede simge durumuna küçültme, ekranı kaplama ve kapatma düğmelerinin yer aldığı ilk işletim sistemiydi.
Windows 95
Windows 95

İnternet dalgasını yakalamak

1990'ların başında, teknoloji uzmanları tüm dünyadaki bilgisayarlara bağlanabilen, ağların oluşturduğu bir ağ olan Internet'ten bahsediyordu. 1995'te Bill Gates, "İnternet Gel-Git Dalgası" başlıklı bir yazı yayımladı ve İnternet'in "kişisel bilgisayarın ortaya çıkışından beri en önemli gelişme" olduğunu bildirdi.
1995 yazında, Internet Explorer'ın ilk sürümü yayımlandı. Tarayıcı, World Wide Web'de alan kapmak için yarışanları bir araya getirdi.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: 1996'da Microsoft, Windows 95 için Flight Simulator'ı yayımlandı, böylece bu ürün 14 yıllık geçmişinde ilk kez Windows için yayımlanmış oldu.
 

1998–2000: Windows 98, Windows 2000, Windows Me: Windows, iş ve oyun için evrim geçiriyor

Windows 98masaüstü
Windows 98masaüstü
Windows 98
Windows 98

Windows 98

25 Haziran 1998'de yayımlanan Windows 98, tüketiciler için özel olarak tasarlanan ilk Windows sürümüydü. Bilgisayarlar iş yerlerinde ve evlerde yaygınlaştı, çevrimiçi olabileceğiniz Internet kafelerse mantar gibi bitmeye başladı. Windows 98, "Daha iyi çalışan, daha rahat kullanılan" bir işletim sistemi olarak tarif ediliyordu.
Windows 98 ile bilgisayarınızda ve İnternet'te aradığınız bilgiyi daha rahat bulabiliyordunuz. Daha çabuk açılıp kapanan programlar, DVD disklerin ve evrensel seri yol (USB) aygıtlarının okunması için destek, bu işletim sistemi için geliştirilen özelliklerden yalnızca birkaçıydı. Programları Başlat menüsüne gitmenize ve masaüstüne bakmanıza gerek kalmadan çalıştırmanızı sağlayan Hızlı Başlat çubuğu da ilk kez bu işletim sisteminde kullanıldı.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Windows 98, MS-DOS tabanlı son sürümdü.
Windows¤Me medya deneyimi
Windows Me medya deneyimi

Windows Me

Evde kullanım için tasarlanan Windows Me, önceki sürümlerle karşılaştırıldığında sayısız müzik, video ve ev ağı özellikleri ve güvenilirlik üzerine geliştirmeler sunuyordu.
İlk kez boy gösterenler: Kişisel bilgisayarınızın yazılım yapılandırmasını sorunun oluştuğu zamanın öncesine ayarlayan Sistem Geri Yükleme. Movie Maker, kullanıcıların dijital olarak ev videoları düzenlemesini, kaydetmesini ve paylaşmasını sağlıyordu. Microsoft Windows Media Player 7 teknolojisiyle, dijital medya bulunabiliyor, düzenlenebiliyor ve yürütülebiliyordu.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Teknik olarak, Windows Me, Windows 95 kod tabanına dayanan son Microsoft işletim sistemiydi. Microsoft, gelecekteki tüm işletim sistemi ürünlerinin Windows NT ve Windows 2000 çekirdeğine dayalı olacağını duyurdu.
Windows 2000 Professional
Windows 2000 Professional

Windows 2000 Professional

Windows NT Workstation 4.0'a yönelik bir yükseltmenin çok ötesinde olan Windows 2000 Professional, iş için kullanılan tüm masaüstü ve dizüstü bilgisayarlarda Windows 95, Windows 98 ve Windows NT Workstation 4.0'ın yerini almak üzere tasarlanmıştı. Başarısı kanıtlanmış Windows NT Workstation 4.0 kod tabanı temel alınarak geliştirilen Windows 2000 güvenilirlik, kullanım kolaylığı, Internet uyumluluğu ve mobil bilgisayarlar için önemli yenilikler yaptı.
Gelişmiş ağ ve kablosuz ürünler, USB aygıtları, IEEE 1394 aygıtları ve kızılötesi aygıtları gibi çok sayıda Tak ve Kullan donanımını destekleyen Windows 2000 Professional, donanım yükleme işlemlerini de kolaylaştırdı.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Geliştirme sırasında, Windows 2000 için yürütülen gecelik stres testi, 1500 bilgisayarda üç aylık çalışma zamanına eşitti.
 

2001–2005: Windows XP—Sağlam, kullanışlı ve hızlı

Windows XP Home Edition masaüstü
Windows XP Home Edition masaüstü
25 Ekim 2001'de, kullanışlılığı ve Yardım ve Destek hizmetlerini temel alan yeniden tasarlanmış bir görünümle Windows XP piyasaya sürüldü. 25 dilde sunulmuştu. 1970'lerin ortalarından Windows XP'nin yayımlanmasına kadar dünya çapında yaklaşık 1 milyar kişisel bilgisayar satıldı.
Windows XP, sonraki yıllarda Microsoft'un en çok satan ürünlerinden biri olacaktı. Hem hızlı, hem de sağlamdı. Başlat menüsü, görev çubuğu ve Denetim Masası'nı kullanmak daha kolay hale gelmişti. Bilgisayar virüsleri ve korsanları daha bilinir hale gelmiş, ancak güvenlik güncellemeleri bunların neden olduğu korkuları azaltmıştı. Kullanıcılar, şüpheli ek ve virüsler hakkındaki uyarıları anlamaya başlamıştı. Yardım ve Destek'e daha çok önem verilmişti.
Windows XP Professional sürümünün kutusu
Windows XP Professional sürümünün kutusu
Windows XP Home Edition, sık kullanılan özelliklere erişimi kolaylaştıran açık, basitleştirilmiş bir görsel tasarım sundu. Evde kullanım için tasarlanan Windows XP, Ağ Kurulum Sihirbazı, Windows Media Player, Windows Movie Maker gibi yenilikler ve geliştirilmiş dijital fotoğraf özellikleri sağladı.
Windows XP Professional, Windows 2000'nin sağlam temelini kişisel bilgisayar masaüstünde kullanarak güvenilirliği, güvenliği ve performansı arttırdı. Yeni bir görsel tasarıma sahip olan Windows XP Professional'da, uzak masaüstü desteği, şifreleme dosya sistemi, sistem geri yükleme ve ağ özellikleri gibi iş ve ev bilgisayarları için gelişmiş özellikler vardı. Kablosuz 802.1x ağ desteği, Windows Messenger ve Uzaktan Yardım, mobil kullanıcılar için geliştirilen özelliklerden yalnızca birkaçıydı.
Bu yıllarda Windows XP için birkaç sürüm yayımlandı:
  • Windows XP 64-bit Edition (2001), Microsoft'un 64 bit işlemciler için geliştirildiği ilk işletim sistemiydi ve film özel efektleri, 3B animasyonlar ve bilim programları gibi büyük belleklerin gerekli olduğu projelerde kullanılmak üzere tasarlandı.
  • Windows XP Media Center Edition (2002), eğlenceli özellikler sunmak üzere ev bilgisayarları için tasarlandı. Internet'te gezinebiliyor, televizyonda canlı yayınları takip edebiliyor, dijital müziğin ve video koleksiyonlarının keyfini çıkarabiliyor ve DVD izleyebiliyordunuz.
  • Windows XP Tablet PC Edition (2002), kalem tabanlı bilgisayar hayalini gerçekleştirdi. Tablet bilgisayarlarda, el yazısının tanınması için dijital bir kalem vardır, bununla birlikte fare veya klavye de kullanılabilir.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Windows XP, 45 milyon kod satırından derlendi.
 

2006–2008: Windows Vista—Akıllı güvenlik

The Windows Vista masaüstü
The Windows Vista masaüstü
Windows Vista, 2006 yılında, o güne kadarki en güçlü güvenlik sistemiyle piyasaya sürüldü. Kullanıcı Hesabı Denetimi, zararlı olabilecek yazılımların bilgisayarınızda değişiklik yapmasını engelliyordu. Dizüstü bilgisayar satışları ve güvenlik ihtiyaçları artarken Windows Vista Ultimate'ta BitLocker Sürücü Şifrelemesi bilgisayarınız için daha iyi veri koruması sağlıyordu. Git gide daha fazla sayıda insan bilgisayarlarını dijital medyaları için merkezi bir konum olarak görmeye başladığından Windows Vista aynı zamanda Windows Media Player için sunulan geliştirmelere de sahipti. Burada kullanıcılar televizyon izleyebiliyor, fotoğraf görüntüleyip gönderebiliyor ve videolar düzenleyebiliyordu.
Windows Vista Ultimate
Windows Vista Ultimate
Windows Vista'da tasarım büyük bir rol oynuyordu, görev çubuğu gibi özellikler ve pencerelerin etrafındaki kenarlıklar yeni bir görünüme kavuşmuştu. Arama yeni bir boyut kazandı ve insanların bilgisayarlarındaki dosyaları daha hızlı bulmasına yardımcı oldu. Windows Vista'nın her biri farklı özelliklerin karışımına sahip yeni sürümleri tanıtıldı. Bu işletim sistemi, 35 dilde sunulmuştu. Yeniden tasarlanan Başlat düğmesi, ilk kez Windows Vista'da kullanıldı.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Yayımlandığında, 1,5 milyondan fazla cihaz Windows Vista ile uyumluydu.
 

2009: Windows 7 sayesinde Windows Dokunma teknolojisiyle tanıştık

Windows 7masaüstü
Windows 7masaüstü
Windows 7, 2000'lerin sonlarının kablosuz dünyası için yayımlandı. Bu dönemde dizüstü bilgisayarlar masaüstü bilgisayarlardan daha çok satılıyordu ve kafelerdeki ortak kablosuz noktalarla evdeki özel ağlara bağlanmak yaygınlaşmıştı.
Windows 7, pencerelerle çalışmanın yeni yollarını (Yaslama, Peek, Sallama gibi) içeriyordu; bunlar hem işlevselliği artırdı hem de arayüzün kullanımını daha eğlenceli hale getirdi. Bu, aynı zamanda kullanıcıların web'e göz atmalarına, fotoğraflar arasında gezinmelerine ve dosya ve klasörleri açmalarına imkan sağlayan Windows Dokunma özelliğinin sahneye çıktığı sürümdü.
Windows 7
Windows 7
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Windows 7, yayımlanmadan önce dünya çapında 8 milyon beta testçisi tarafından değerlendirildi.
 

2012: Windows 8 sürümünde uygulamalar ve kutucuklar kullanıldı

Windows 8 çalıştıran bir bilgisayar
Windows 8 çalıştıran bir bilgisayar
Windows 8 Pro
Windows 8 Pro
Windows 8, yonga kümesinden tutun kullanıcı deneyimine kadar baştan yaratılan bir işletim sistemi ve hem dokunarak hem de fare ve klavyeyle sorunsuzca kullanılabilen yepyeni bir arabirime sahip. Hem eğlence için bir tablet hem de işleri halletmek için tam özellikli bir bilgisayar işlevi görüyor. Windows 8 ayrıca yeni bir görev çubuğu ve pürüzsüz dosya yönetimi ile tanıdık Windows masaüstüne yönelik geliştirmeler içeriyor.
Windows 8, kişilere, uygulamalara ve web sitelerine bağlı kutucukların olduğu bir Başlangıç ekranına sahip. Uygulamalar göz önünde ve merkezde. Uygulama edinmek için doğrudan Başlangıç ekranında yerleşik olarak bulunan Windows Mağazası'na erişim imkanı sunuyor.
Windows 8 ile birlikte Microsoft aynı zamanda bazı tablet ve bilgisayarlarda çalışan Windows RT'nin de lansmanını yaptı. Windows RT, şık cihazlar ve uzun pil ömrü için tasarlandı ve yalnızca Windows Mağazası'nden edinilen uygulamaları çalıştırıyor. Ayrıca dokunmatik ekranlar için en iyi hale getirilmiş yerleşik bir Office sürümüyle gelmektedir.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: İleri seviye kullanıcılar, Windows 8 sürümünde dosya sistem hatalarının algılanmasının ve düzeltilmesinin hem daha saydam hem de daha az duraklamaya neden olacak hale geldiğini fark ettiler.

 

2013: Windows 8.1, Windows 8 vizyonunu daha da ileri taşıdı

Windows 8.1 çalıştıran tablet
Windows 8.1 çalıştıran tablet
Windows 8.1
Windows 8.1
Windows 8.1, Windows 8 işletim sisteminin harika cihazlarda güçlü bir uygulama koleksiyonu ile bulut erişimi sunma vizyonunu daha da ileri taşıyarak; Windows 8 işletim sisteminde insanların sevdiği her şeyin üzerine bazı geliştirmeler ekliyor.
Windows 8.1, Microsoft'un yenilik vizyonunu Windows 8 için yapılan yorumlarla birleştirerek birçok iyileştirme ve yeni özellik sunuyor: Tüm cihazlarda eşitlenebilen daha fazla Başlangıç ekranı kişiselleştirme seçeneği, doğrudan masaüstüne başlatma seçeneği, bilgisayarınızda ya da web'de aradıklarınızı bulabilmeniz için Bing Akıllı Arama, masaüstüyle Başlangıç Ekranı arasında geçiş yapabilmek için bir Başlat düğmesi ve birden çok uygulamayı aynı anda bir ekranda ya da tüm ekranlarda görüntüleyebilmek için daha esnek seçenekler. Bing Yeme-İçme, Bing Sağlık ve Fitness gibi harika yeni yerleşik uygulamaların yanı sıra Okuma Listesi, Hesaplayıcı ve Alarmlar gibi harika yardımcı uygulamalar da mevcuttur. Windows 8 ile sunulan harika uygulamaların çoğu bu sürümde de mevcut ve hatta artık daha iyi olduklarından, deneyiminiz en başından itibaren daha keyifli olacak.
Kullanıcı deneyimiyle ilgili bu değişikliklere ek olarak, Windows 8.1 sürümünde Windows cihazlarının kurumsal kaynaklara daha kolay erişmesine olanak sağlayan Workplace Join ve Work Folders gibi yeni ve gelişmiş özellikler de bulunmaktadır.
Bilgisayar tutkunları için küçük bir not: Birden çok monitör kullanan ileri düzey kullanıcılar artık bilgisayara bağlı her bir bilgisayarda dörde kadar Windows Mağazası uygulaması çalıştırabilir.



Unix Command Summary

www.mansurbilisim.com 

See the Unix tutorial for a leisurely, self-paced introduction on how to use the commands listed below. For more documentation on a command, consult a good book, or use the man pages. For example, for more information on grep, use the command man grep.

Contents

  • cat --- for creating and displaying short files
  • chmod --- change permissions
  • cd --- change directory
  • cp --- for copying files
  • date --- display date
  • echo --- echo argument
  • ftp --- connect to a remote machine to download or upload files
  • grep --- search file
  • head --- display first part of file
  • ls --- see what files you have
  • lpr --- standard print command (see also print )
  • more --- use to read files
  • mkdir --- create directory
  • mv --- for moving and renaming files
  • ncftp --- especially good for downloading files via anonymous ftp.
  • print --- custom print command (see also lpr )
  • pwd --- find out what directory you are in
  • rm --- remove a file
  • rmdir --- remove directory
  • rsh --- remote shell
  • setenv --- set an environment variable
  • sort --- sort file
  • tail --- display last part of file
  • tar --- create an archive, add or extract files
  • telnet --- log in to another machine
  • wc --- count characters, words, lines


cat

This is one of the most flexible Unix commands. We can use to create, view and concatenate files. For our first example we create a three-item English-Spanish dictionary in a file called "dict."
   % cat >dict
     red rojo
     green verde
     blue azul
<control-D> 
   %
<control-D> stands for "hold the control key down, then tap 'd'". The symbol > tells the computer that what is typed is to be put into the file dict. To view a file we use cat in a different way:
   % cat dict
     red rojo
     green verde
     blue azul
   %
If we wish to add text to an existing file we do this:
   % cat >>dict
     white blanco
     black negro
     <control-D> 
   %
Now suppose that we have another file tmp that looks like this:
   % cat tmp
     cat gato
     dog perro
   %
Then we can join dict and tmp like this:
   % cat dict tmp >dict2
We could check the number of lines in the new file like this:
   % wc -l dict2
8
The command wc counts things --- the number of characters, words, and line in a file.

chmod

This command is used to change the permissions of a file or directory. For example to make a file essay.001 readable by everyone, we do this:
   % chmod a+r essay.001
To make a file, e.g., a shell script mycommand executable, we do this
   % chmod +x mycommand
Now we can run mycommand as a command. To check the permissions of a file, use ls -l . For more information on chmod, use man chmod.

cd

Use cd to change directory. Use pwd to see what directory you are in.
   % cd english
   % pwd
   % /u/ma/jeremy/english
   % ls
novel poems
   % cd novel
   % pwd
   % /u/ma/jeremy/english/novel
   % ls
ch1 ch2 ch3 journal scrapbook
   % cd ..
   % pwd
   % /u/ma/jeremy/english
   % cd poems
   % cd
   % /u/ma/jeremy
Jeremy began in his home directory, then went to his english subdirectory. He listed this directory using ls , found that it contained two entries, both of which happen to be diretories. He cd'd to the diretory novel, and found that he had gotten only as far as chapter 3 in his writing. Then he used cd .. to jump back one level. If had wanted to jump back one level, then go to poems he could have said cd ../poems. Finally he used cd with no argument to jump back to his home directory.

cp

Use cp to copy files or directories.
   % cp foo foo.2
This makes a copy of the file foo.
   % cp ~/poems/jabber .
This copies the file jabber in the directory poems to the current directory. The symbol "." stands for the current directory. The symbol "~" stands for the home directory.

date

Use this command to check the date and time.
   % date
Fri Jan  6 08:52:42 MST 1995

echo

The echo command echoes its arguments. Here are some examples:
   % echo this
     this
   % echo $EDITOR
     /usr/local/bin/emacs
   % echo $PRINTER
     b129lab1
Things like PRINTER are so-called environment variables. This one stores the name of the default printer --- the one that print jobs will go to unless you take some action to change things. The dollar sign before an environment variable is needed to get the value in the variable. Try the following to verify this:
   % echo PRINTER
     PRINTER

ftp

Use ftp to connect to a remote machine, then upload or download files. See also: ncftp
Example 1: We'll connect to the machine fubar.net, then change director to mystuff, then download the file homework11:
   % ftp solitude
     Connected to fubar.net.
     220 fubar.net FTP server (Version wu-2.4(11) Mon Apr 18 17:26:33 MDT 1994) ready.
   Name (solitude:carlson): jeremy
     331 Password required for jeremy.
   Password: 
     230 User jeremy logged in.
   ftp> cd mystuff
     250 CWD command successful.
   ftp> get homework11
   ftp> quit
Example 2: We'll connect to the machine fubar.net, then change director to mystuff, then upload the file collected-letters:
   % ftp solitude
     Connected to fubar.net.
     220 fubar.net FTP server (Version wu-2.4(11) Mon Apr 18 17:26:33 MDT 1994) ready.
   Name (solitude:carlson): jeremy
     331 Password required for jeremy.
   Password: 
     230 User jeremy logged in.
   ftp> cd mystuff
     250 CWD command successful.
   ftp> put collected-letters
   ftp> quit
The ftp program sends files in ascii (text) format unless you specify binary mode:
   ftp> binary
   ftp> put foo
   ftp> ascii
   ftp> get bar
The file foo was transferred in binary mode, the file bar was transferred in ascii mode.

grep

Use this command to search for information in a file or files. For example, suppose that we have a file dict whose contents are
   red rojo
   green verde
   blue azul
   white blanco
   black negro
Then we can look up items in our file like this;
   % grep red dict
     red rojo
   % grep blanco dict
     white blanco
   % grep brown dict
   %
Notice that no output was returned by grep brown. This is because "brown" is not in our dictionary file.
Grep can also be combined with other commands. For example, if one had a file of phone numbers named "ph", one entry per line, then the following command would give an alphabetical list of all persons whose name contains the string "Fred".
   % grep Fred ph | sort
     Alpha, Fred: 333-6565
     Beta, Freddie: 656-0099
     Frederickson, Molly: 444-0981
     Gamma, Fred-George: 111-7676
     Zeta, Frederick: 431-0987
The symbol "|" is called "pipe." It pipes the output of the grep command into the input of the sort command. For more information on grep, consult
   % man grep

head

Use this command to look at the head of a file. For example,
   % head essay.001
displays the first 10 lines of the file essay.001 To see a specific number of lines, do this:
   % head -n 20 essay.001
This displays the first 20 lines of the file.

ls

Use ls to see what files you have. Your files are kept in something called a directory.
   % ls
     foo       letter2
     foobar    letter3
     letter1   maple-assignment1
   %
Note that you have six files. There are some useful variants of the ls command:
   % ls l*
     letter1 letter2 letter3
   %
Note what happened: all the files whose name begins with "l" are listed. The asterisk (*) is the " wildcard" character. It matches any string.

lpr

This is the standard Unix command for printing a file. It stands for the ancient "line printer." See
   % man lpr
for information on how it works. See print for information on our local intelligent print command.

mkdir

Use this command to create a directory.
   % mkdir essays
To get "into" this directory, do
   % cd essays
To see what files are in essays, do this:
   % ls
There shouldn't be any files there yet, since you just made it. To create files, see cat or emacs.

more

More is a command used to read text files. For example, we could do this:
   % more poems
The effect of this to let you read the file "poems ". It probably will not fit in one screen, so you need to know how to "turn pages". Here are the basic commands:
  • q --- quit more
  • spacebar --- read next page
  • return key --- read next line
  • b --- go back one page
For still more information, use the command man more.

mv

Use this command to change the name of file and directories.
   % mv foo foobar
The file that was named foo is now named foobar

ncftp

Use ncftp for anonymous ftp --- that means you don't have to have a password.
   % ncftp ftp.fubar.net
     Connected to ftp.fubar.net
   > get jokes.txt
The file jokes.txt is downloaded from the machine ftp.fubar.net.

print

This is a moderately intelligent print command.
   % print foo
   % print notes.ps
   % print manuscript.dvi
In each case print does the right thing, regardless of whether the file is a text file (like foo ), a postcript file (like notes.ps, or a dvi file (like manuscript.dvi. In these examples the file is printed on the default printer. To see what this is, do
   % print
and read the message displayed. To print on a specific printer, do this:
   % print foo jwb321
   % print notes.ps jwb321
   % print manuscript.dvi jwb321
To change the default printer, do this:
   % setenv PRINTER jwb321

pwd

Use this command to find out what directory you are working in.
   % pwd
/u/ma/jeremy
   % cd homework
   % pwd
/u/ma/jeremy/homework
   % ls
assign-1 assign-2 assign-3
   % cd
   % pwd
/u/ma/jeremy
   %
Jeremy began by working in his "home" directory. Then he cd 'd into his homework subdirectory. Cd means " change directory". He used pwd to check to make sure he was in the right place, then used ls to see if all his homework files were there. (They were). Then he cd'd back to his home directory.

rm

Use rm to remove files from your directory.
   % rm foo
     remove foo? y
   % rm letter*
     remove letter1? y
     remove letter2? y
     remove letter3? n
   %
The first command removed a single file. The second command was intended to remove all files beginning with the string "letter." However, our user (Jeremy?) decided not to remove letter3.

rmdir

Use this command to remove a directory. For example, to remove a directory called "essays", do this:
   % rmdir essays
A directory must be empty before it can be removed. To empty a directory, use rm.

rsh

Use this command if you want to work on a computer different from the one you are currently working on. One reason to do this is that the remote machine might be faster. For example, the command
   % rsh solitude
connects you to the machine solitude. This is one of our public workstations and is fairly fast.
See also: telnet

setenv

   % echo $PRINTER
     labprinter
   % setenv PRINTER myprinter
   % echo $PRINTER
     myprinter

sort

Use this commmand to sort a file. For example, suppose we have a file dict with contents
red rojo
green verde
blue azul
white blanco
black negro
Then we can do this:
   % sort dict
     black negro
     blue azul
     green verde
     red rojo
     white blanco
Here the output of sort went to the screen. To store the output in file we do this:
   % sort dict >dict.sorted 
You can check the contents of the file dict.sorted using cat , more , or emacs .

tail

Use this command to look at the tail of a file. For example,
   % tail essay.001
displays the last 10 lines of the file essay.001 To see a specific number of lines, do this:
   % tail -n 20 essay.001
This displays the last 20 lines of the file.

tar

Use create compressed archives of directories and files, and also to extract directories and files from an archive. Example:
   % tar -tvzf foo.tar.gz
displays the file names in the compressed archive foo.tar.gz while
   % tar -xvzf foo.tar.gz
extracts the files.

telnet

Use this command to log in to another machine from the machine you are currently working on. For example, to log in to the machine "solitude", do this:
   % telnet solitude
See also: rsh.

wc

Use this command to count the number of characters, words, and lines in a file. Suppose, for example, that we have a file dict with contents
red rojo
green verde
blue azul
white blanco
black negro
Then we can do this
   % wc dict
     5      10      56 tmp
This shows that dict has 5 lines, 10 words, and 56 characters.
The word count command has several options, as illustrated below:
   % wc -l dict
     5 tmp
   % wc -w dict
     10 tmp
   % wc -c dict
     56 tmp     

dummy

Under construction
 
www.mansurbilisim.com